ارزیابی و تحلیل وضعیت پایداری در کلانشهرها، مطالعه موردی: مناطق ده گانه تبریز

توسعه شهری بر اساس اصول توسعه پایدار یکی از مفاهیم اصلی شهرسازی در دهه­های گذشته بوده است. اصطلاح توسعه پایدار شهری به معنای فراهم آوردن زمینه­های لازم برای استفاده متعادل و کارآمد از منابع شهری است تا تمام شهروندان بتوانند از زیرساخت­های اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی شهری متناسب با نیازهای خود بهره­مند شوند. تحقیق حاضر با هدف بررسی وضعیت پایداری در کلان‌شهر تبریز صورت گرفته است. پژوهش از نوع توصیفی - تحلیلی است. جامعه این پژوهش، ساکنین مناطق ده­گانه تبریز می‌باشند. با استفاده از فرمول کوکران و به روش تصادفی ساده، 500 نفر از افراد بالای 15 سال به‌عنوان حجم نمونه انتخاب گردید. روایی پرسشنامه توسط کارشناسان مورد تائید قرارگرفته است. پایایی بخش­های مختلف پرسشنامه نیز با استفاده از فرمول آلفای کرونباخ 876/0 الی 881/0 به دست آمد. برای ارزش­گذاری متغیرها از روش تاپسیس فازی و برای ارزیابی وضعیت پایداری از مدل بارومتر پایداری استفاده شد. همچنین برای استنباط و بررسی وضعیت آزمون­پذیری داده­ها از آزمون­های آماری Anova، آزمون T و آزمون­های تعاقبی توکی و شفه استفاده شد. ترسیم نقشه‌های مربوط به وضعیت پایداری مناطق شهری تبریز با استفاده از نرم‌افزار GIS صورت گرفته است. بر اساس نتایج به‌دست ‌آمده، منطقه 8 پایدارترین و منطقه 3 ناپایدارترین منطقه در شهر تبریز است. همچنین کل مناطق ده­گانه تبریز با ارزش پایداری 591/0 در وضعیت پایداری متوسط قرار دارند. وضعیت کل مناطق ازنظر رفاه انسانی و رفاه اکوسیستمی نیز به ترتیب برابر با 548/0 و 515/0 بوده است. نتایج آزمون­های T و Anova نیز نشان داد که مطابق نتایج بارومتر پایداری به ترتیب ابعاد کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی قرار دارند. آزمون­های توکی و شفه نیز شکاف پایداری بین ابعاد مختلف پایداری را اثبات نمود. درنهایت با توجه به یافته‌های پژوهش و با در نظر گرفتن وضعیت مناطق ده‌گانه شهر تبریز، پیشنهادات کاربردی متناسب با ابعاد مختلف توسعه پایدار شهری ارائه‌شده است.